Đàn guitar, nhạc cụ đã trở thành người bạn tri kỷ của biết bao tâm hồn yêu nhạc, không chỉ là một vật thể vô tri mà còn là một tác phẩm nghệ thuật, một người cộng sự trung thành trên con đường âm nhạc. Để giữ gìn âm thanh ngọt ngào, kéo dài tuổi thọ và bảo tồn vẻ đẹp thẩm mỹ của cây đàn, việc bảo quản đúng cách đóng vai trò vô cùng quan trọng. Đó không chỉ là một nghĩa vụ mà còn là sự trân trọng của người nghệ sĩ dành cho nhạc cụ của mình.
 |
| Chia sẻ cách bảo quản đàn và sử dụng phù hợp |
Trước hết, chúng ta cần hiểu rằng, đàn guitar, với chất liệu chính là gỗ, vô cùng nhạy cảm với những biến động của môi trường xung quanh. Hai kẻ thù lớn nhất của đàn guitar chính là độ ẩm và nhiệt độ. Độ ẩm quá cao khiến gỗ nở ra, dẫn đến cong vênh cần đàn, phồng mặt đàn, thậm chí nứt sơn, làm biến dạng âm thanh vốn có. Ngược lại, độ ẩm quá thấp lại làm gỗ co lại, gây ra những vết nứt đáng tiếc, tách keo giữa các bộ phận và làm giảm đi sự cộng hưởng âm thanh. Bởi vậy, việc duy trì độ ẩm ở mức lý tưởng, khoảng 40-60%, là điều kiện tiên quyết. Để đạt được điều này, người chơi đàn có thể sử dụng các thiết bị hỗ trợ như máy hút ẩm, máy tạo ẩm hoặc đơn giản hơn là các loại hộp đựng đàn có khả năng kiểm soát độ ẩm.
Nhiệt độ cũng là một yếu tố không thể xem nhẹ. Nhiệt độ cao có thể làm chảy keo dán, ảnh hưởng đến cấu trúc đàn, trong khi nhiệt độ quá thấp lại khiến gỗ co ngót, nứt nẻ. Sự thay đổi nhiệt độ đột ngột cũng gây ra những tác động tiêu cực không kém. Vì vậy, cần tránh để đàn ở những nơi có nhiệt độ dao động mạnh như gần cửa sổ, lò sưởi, hoặc trong xe ô tô dưới trời nắng gắt. Môi trường lý tưởng nhất cho cây đàn là nơi có nhiệt độ ổn định, dễ chịu, khoảng 20-25 độ C.
Bên cạnh độ ẩm và nhiệt độ, ánh nắng trực tiếp cũng là một tác nhân gây hại cho đàn guitar. Ánh nắng mặt trời gay gắt có thể làm phai màu sơn, khô gỗ và gây ra những vết nứt khó phục hồi. Tia UV trong ánh nắng còn có thể làm hỏng lớp sơn phủ bảo vệ đàn. Do đó, cần tránh để đàn tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời trong thời gian dài. Khi không sử dụng, tốt nhất nên cất đàn vào hộp đựng hoặc để ở nơi râm mát.
Ngoài việc bảo vệ đàn khỏi các yếu tố môi trường, việc vệ sinh đàn thường xuyên cũng là một bước quan trọng trong quy trình bảo quản. Sau mỗi lần chơi, chỉ cần một chiếc khăn mềm và sạch để lau sạch bụi bẩn, mồ hôi và dấu vân tay bám trên đàn. Định kỳ, có thể sử dụng thêm các sản phẩm vệ sinh đàn guitar chuyên dụng để làm sạch sâu và bảo dưỡng đàn. Tuyệt đối tránh sử dụng các chất tẩy rửa mạnh hoặc dung môi, vì chúng có thể làm hỏng lớp sơn mỏng manh của đàn.
Khi cất giữ đàn, việc lựa chọn vị trí cũng cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Nên ưu tiên những nơi khô ráo, thoáng mát, tránh treo đàn quá gần mái tôn hoặc vách tường tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng hoặc mưa, bởi những vị trí này thường có điều kiện môi trường khắc nghiệt. Nếu có thể, hộp đựng đàn vẫn là lựa chọn an toàn nhất, bảo vệ đàn khỏi bụi bẩn, va đập và những tác động tiêu cực từ bên ngoài.
Đối với những cây đàn không được sử dụng thường xuyên, việc nới lỏng dây đàn là một biện pháp cần thiết. Việc này giúp giảm áp lực lên cần đàn và thùng đàn, ngăn ngừa tình trạng cong vênh cần đàn và các vấn đề liên quan. Tuy nhiên, cần lưu ý không nên nới lỏng dây quá nhiều, chỉ cần giảm độ căng một chút là đủ.
Cuối cùng, việc kiểm tra và bảo dưỡng đàn định kỳ tại các cửa hàng nhạc cụ chuyên nghiệp cũng đóng vai trò quan trọng không kém. Việc này giúp phát hiện sớm và xử lý kịp thời các vấn đề tiềm ẩn, đảm bảo cây đàn luôn ở trong tình trạng tốt nhất. Bảo dưỡng đàn có thể bao gồm các công việc như thay dây đàn, chỉnh cần đàn, làm sạch phím đàn và bôi dầu dưỡng cho cần đàn.
Tóm lại, bảo quản đàn guitar là một quá trình đòi hỏi sự tỉ mỉ, cẩn thận và hiểu biết. Đó không chỉ là việc bảo vệ một nhạc cụ, mà còn là việc gìn giữ một người bạn đồng hành, một nguồn cảm hứng bất tận trên con đường âm nhạc. Bằng cách tạo ra một môi trường lý tưởng, vệ sinh đàn thường xuyên và thực hiện bảo dưỡng định kỳ, người chơi đàn có thể đảm bảo rằng cây đàn của mình sẽ luôn ngân nga những giai điệu tuyệt vời nhất, đồng hành cùng mình trên mọi nẻo đường âm nhạc.
Sau đây, để có một cái nhìn tổng quan hơn về cách dùng và bảo quản đàn, dựa trên kinh nghiệm cá nhân thì quầy sách LiSa xin mạo muội được chia sẻ đến quý khách một vài thông tin rất căn bản liên quan đến việc sử dụng đàn guitar:
- Treo đàn nơi khô ráo, thoáng mát. Không nên treo đàn quá gần mái tôn hoặc vách tường tiếp xúc với nắng, mưa.
- Chỉnh dây bằng tuner. Ví dụ tuner ET-33 (dễ sử dụng, chỉnh được hầu hết các loại đàn dây: guitar, guitar bass, violin, ukulele).
Sau đây là cách chỉnh dây đàn guitar.
- Bước 1: Dùng ngón tay cái ấn nút nguồn (chỉ một nút duy nhất để tắt / mở / chọn chế độ) và giữ trong khoảng 3 giây để khởi động.
- Bước 2: Dùng ngón tay cái ấn / nhả nút để chọn chế độ chỉnh cho loại đàn phù hợp. Đối với guitar, ta nên chọn G, hoặc chọn C cho tất cả.
- Bước 3: Kẹp tuner vào đầu cần đàn (quay màn hình vào phía thùng đàn, hơi chếch lên phía trên để dễ nhìn).
- Bước 4: Gảy từng dây, đồng thời vặn khóa đàn. Dây 1 -> 6 được ký hiệu trên màn hình sẽ lần lượt là 1E (mi cao), 2B (si), 3G (sol), 4D (re), 5A (la trầm), 6E (mi trầm). Khi vạch trên tuner chuyển đến ngay chính giữa màn hình (và không còn rung, nhảy) với màu xanh lá cây là được.
- Bước 5: Lấy tuner ra khỏi đầu cần đàn, nhấn nút và giữ trong khoảng 3 giây để tắt. (Sau khi chỉnh dây đàn xong, nên tắt tuner nhằm tiết kiệm pin).
Sử dụng kẹp đàn (capo):
- Đối với một số bạn không quen chơi guitar ở ngăn cao, hoặc các thế bấm chặn, hoặc hạn chế về hợp âm, hoặc gặp người hát ở tone (giọng) lỡ cỡ thì ngượng ngùng, capo sẽ giúp bạn khắc phục dễ dàng.
- Tất nhiên, bạn cũng cần:
- Chơi được một số bộ hợp âm trong một số âm giai căn bản như: La thứ (Am - Dm - E7) và Đô trưởng (C - F - G7); Rê thứ (Dm - Gm - A7) và Fa trưởng (F - Bb - C7); Mi thứ (Em - Am - B7) và Sol trưởng (G - C - D7)
- Biết được trong 7 nốt nhạc căn bản: Đô - Rê - Mi - Fa - Sol - La - Si - Đô thì quãng giữa Mi - Fa và Si - Đô là nửa tone (nửa cung, hoặc một bán âm), còn các quãng còn lại đều là 1 tone.
- Mỗi đầu tháng (tăng lên 1/2 tone). Mỗi đầu giáng (giảm xuống 1/2 tone). Vì thế, ta có nốt Si thăng sẽ tương ứng với Đô, Đô giáng sẽ tương ứng với Si; và Mi thăng sẽ tương ứng Fa, Fa giáng sẽ tương ứng với Mi. Tương tự, ta có tone Si thăng thứ sẽ tương ứng với tone Đô thăng thứ, tone Đô giáng thứ sẽ tương ứng với tone Si thứ và tone Mi thăng thứ sẽ tương ứng tone Fa thứ. Hoặc tone Si thăng trưởng sẽ tương ứng với tone Đô trưởng; tone Đô giáng trưởng sẽ tương ứng với tone Si trưởng v. v
- Biết được mỗi ô (ngăn) trên cần đàn guitar là nửa tone (nửa cung).
- Vì thế, ví dụ: (Bạn sử dụng kiểu hình thế bấm của bộ hợp âm trong âm giai La thứ (Tone La thứ) và kẹp capo vào ngăn 1 thì bạn sẽ có tone La thăng thứ; kẹp capo vào ngăn 2, bạn sẽ có tone Si thứ; kẹp capo vào ngăn 3, bạn sẽ có tone Đô thứ; kẹp capo vào ngăn 5, bạn sẽ có tone Rê thứ) (Bạn sử dụng kiểu hình thế bấm của bộ hợp âm trong âm giai Đô trưởng (Tone Đô trưởng) và kẹp capo vào ngăn 1 thì bạn sẽ có tone Đô thăng trưởng; kẹp capo vào ngăn 2, bạn sẽ có tone Rê trưởng; kẹp capo vào ngăn 3, bạn sẽ có tone Rê thăng trưởng; kẹp capo vào ngăn 5, bạn sẽ có tone Fa trưởng)